„Recykling elektroodpadów, możliwości XXI wieku”

Większość społeczeństwa nie wyobraża sobie codzienności i szeroko pojętego życia bez urządzeń elektronicznych i sprzętu elektrycznego. Mowa tu chociażby o pralkach, odkurzaczach, smartfonach czy komputerach. Coraz bardziej rozwinięty konsumpcjonizm sprawia, że w miarę rozwoju nowych technologii i coraz nowszych urządzeń chcemy posiadać najnowocześniejsze modele nie bacząc przy tym na to, co zrobić ze starym, zużytym sprzętem. Tymczasem jak się okazuje, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny to jeden z najprężniej rozwijających się strumieni odpadów UE. Jak wynika z danych, którymi dysponuje Parlament Europejski mniej niż 40% e-odpadów jest poddawanych recyklingowi[1].

Efektywność i potencjał

W Polsce zbiera się 11,24 kg e -odpadów na mieszkańca, co nieznacznie przekracza unijną średnią 11 kg na mieszkańca. Ilość elektrycznych urządzeń wprowadzanych na unijny rynek wzrosła z 7,6 mln ton w 2012 r. do 13,5 mln ton w 2021 roku. Z kolei łączna ilość zebranego ZSEiE wzrosła z 3 mln ton w 2012 roku do 4,0 mln ton w 2021 roku[2]. W poszczególnych państwach UE zakres recyklingu jest inny. Warto przy tym pamiętać, że wyrzucany zużyty sprzęt zawiera wiele niebezpiecznych materiałów, które zagrażają zarówno człowiekowi jaki środowisku naturalnemu. By minimalizować ryzyko niebezpieczeństwa dla zdrowia osób zajmujących się recyklingiem e-odpadów UE przyjęła przepisy umożliwiające stosowanie niektórych substancji chemicznych m.in. ołowiu. Jak się okazuje, wiele rzadkich minerałów, które są nieodzownym elementem nowoczesnych technologii pochodzi z krajów w których nie przestrzega się praw człowieka. By uniknąć możliwości poparcia konfliktów zbrojnych i niepotrzebnych nieporozumień wprowadzono przepisy zobowiązujące europejskich importerów minerałów ziem rzadkich do kompleksowych kontroli u swoich dostawców [3]. Z danych E-waste generation in milion metric tons wynika, że do 2030 roku generować będziemy nawet 74,7 mln ton elektroodpadów[4] w obliczu takich prognoz należy szczególną uwagę zwrócić na selektywną zbiórkę elektrycznych śmieci i ich recykling.

Różne możliwości

Najczęstszą formą stosowaną w przetwarzaniu elektroodpadów jest obróbka mechaniczna. Jednak zanim zużyty sprzęt trafi do profesjonalnych zakładów przetwarzania musi zostać odpowiednio przygotowany.
Najpierw należy usunąć i zabezpieczyć substancje niebezpieczne, później demontuje się elementy, które mogłyby uszkodzić linię technologiczną. Jeśli wszystko jest gotowe stary sprzęt trafia do instalacji rozdrabniających. Zmielony materiał jest transportowany przenośnikami taśmowymi do kolejnych separatorów, które w następnej kolejności wyszczególniają frakcje takie jak m.in. metale żelazne, nieżelazne, stal i tworzywo. Wszystkie odzyskane surowce poddaje się dalszej obróbce np. metale kierowane są do hut. Właściwe przetwarzanie i odzysk ZSEiE jest bardzo ważny ponieważ, może zapewnić gospodarce nie tylko tańsze źródło pozyskania surowców, ale również może uniezależnić – niektóre rejony od pozyskiwania danego surowca z innego kraju. Ponadto, niesie za sobą to znaczne korzyści środowiskowe. Mowa m.in. o zmniejszeniu degradacji środowiska naturalnego oraz ilości zużytych sprzętów, które posiadamy w swoim otoczeniu. Z telefonów komórkowych możemy odzyskać złoto, platynę, miedź czy srebro odzyskane składniki używa się do produkcji plomb dentystycznych i instrumentów muzycznych[5] . Jednak sposobów na recykling elektroodpadów jest dużo więcej. Np. z poszczególnych części pralek można budować ekologiczne ule. By skuteczność recyklingu metali i innych surowców była efektywna, niezbędne jest większe zaangażowanie konsumentów w selektywną zbiórkę elektrycznych śmieci. Świadomość i prawidłowa postawa proekologiczna to ważny krok w kierunku ochrony środowiska i dbania o naszą planetę.

Artykuł został opracowany przez Fundację Odzyskaj Środowisko we współpracy z miastem Opole, organizacją odzysku ERP w ramach projektu „Od pralki do Ula”.

Źródła:

1. https://www.europarl.europa.eu/topics/pl/article/20201208STO93325/zuzyty-sprzet-elektryczny-i-elektroniczny-w-ue-fakty-i-liczby-infografika
2. https://www.europarl.europa.eu/topics/pl/article/20201208STO93325/zuzyty-sprzet-elektryczny-i-elektroniczny-w-ue-fakty-i-liczby-infografika
3. https://www.europarl.europa.eu/topics/pl/article/20201208STO93325/zuzyty-sprzet-elektryczny-i-elektroniczny-w-ue-fakty-i-liczby-infografika
4. https://elektrorecykling.pl/edukacja/czym-jest-recykling-zseie/
5. https://tu.kielce.pl/drugie-zycie-elektroodpadow/